AKCYZA NA URZĄDZENIA DO WAPORYZACJI

Ustawą z dnia 20 lutego 2025 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (dalej jako "ustawa nowelizująca") do polskiego porządku prawnego została wprowadzona nowa kategoria wyrobów akcyzowych - urządzenia do waporyzacji.  Ustawa nowelizująca dodała art. 2 ust. 1 pkt 34e do ustawy o podatku akcyzowym, zgodnie z którym: urządzenia do waporyzacji to wielorazowe papierosy elektroniczne, podgrzewacze i urządzenia wielofunkcyjne, z wyłączeniem urządzeń przeznaczonych wyłącznie do celów medycznych. Z tego przepisu wynika, że urządzenia do waporyzacji to urządzenia trzech rodzajów: papierosy elektroniczne, podgrzewacze i urządzenia wielofunkcyjne. Ustawa o podatku akcyzowym doprecyzowuje, czym są urządzenia tych rodzajów. 

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 34b) ustawy o podatku akcyzowym (dalej zwanej "ustawą") wielorazowe papierosy elektroniczne to urządzenia umożliwiające wytworzenie i spożycie aerozolu z płynu do papierosów elektronicznych, które są przeznaczone do ponownego napełniania płynem do papierosów elektronicznych lub wymiany zbiornika z płynem do papierosów elektronicznych, również te, które wymagają zewnętrznego zasilania lub sterowania. Art. 2 ust. 1 okt 34a) ustawy definiuje jednorazowe papierosy elektroniczne jako urządzenia umożliwiające wytworzenie i spożycie aerozolu z płynu do papierosów elektronicznych zawartego w tych urządzeniach, które nie są przeznaczone do ponownego napełniania płynem do papierosów elektronicznych lub wymiany zbiornika z płynem do papierosów elektronicznych, również te, które wymagają zewnętrznego zasilania lub sterowania. Różnica między jednorazowymi i wielorazowymi papierosami elektronicznymi polega na tym, że tylko wielorazowe papierosy elektroniczne są wyrobem akcyzowym. W przypadku jednorazowych papierosów elektronicznych przedmiotem podatku akcyzowego jest płyn do papierosów elektronicznych w nich zawarty, a nie samo urządzenie. 

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt. 34c ustawy, podgrzewacze to urządzenia umożliwiające wytworzenie i spożycie aerozolu z wyrobów nowatorskich bez ich spalania, również te, które wymagają zewnętrznego zasilania lub sterowania. Zgodnie z art. 2 pkt 34d ustawy o podatku akcyzowym, urządzenia wielofunkcyjne to urządzenia wielorazowe umożliwiające wytworzenie i spożycie aerozolu zarówno z płynu do papierosów elektronicznych, jak i z wyrobów nowatorskich, również te, które wymagają zewnętrznego zasilania lub sterowania. Różnica między papierosami elektronicznymi, podgrzewaczami i urządzeniami wielofunkcyjnymi polega na tym, z czego wytwarzany jest aerozol - z płynu do papierosów elektronicznych, z wyrobów nowatorskich, czy też obu tych wyrobów akcyzowym. Tu konieczne jest jeszcze przywołanie definicji wyrobu nowatorskiego, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 36 ustawy o podatku akcyzowym. Wyroby nowatorskie to wyroby będące:

• mieszaniną, w której składzie znajduje się tytoń lub susz tytoniowy, 

• mieszaniną, w której składzie znajdują się substancje inne niż określone w lit. a, zarówno z nikotyną, jak i bez nikotyny, z wyłączeniem płynu do papierosów elektronicznych oraz wyrobów wykorzystywanych wyłącznie w celach medycznych, 

• mieszaniną, o której mowa w lit. a lub b, oraz zawierające odrębnie płyn do papierosów elektronicznych 

– które po podgrzaniu dostarczają aerozol bez spalania mieszaniny. 

Definicja wyrobów nowatorskich wskazuje, że dla powstania zobowiązania podatkowego na gruncie ustawy podatku akcyzowym nie ma znaczeniu z czego urządzenie do waporyzacji wytwarza aerozol (wdychany przez konsumenta "dym"). Nie muszą być to wyroby tytoniowe lub zawierające nikotynę. 

Podatkiem akcyzowym zostały objęte również zestawy części do urządzeń do waporyzacji. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt. 34f ustawy o podatku akcyzowym, są to komplety części, który może służyć do wytworzenia urządzenia do waporyzacji poprzez złożenie lub połączenie części wchodzących w skład tego kompletu. Z przepisu tego wynika, że przedmiotem akcyzy są takie zestawy (komplety) części, z które można złożyć lub w inny sposób połączyć, uzyskując w ten sposób urządzenie do waporyzacji. Pojedyncze części i akcesoria, a nawet ich zestawy - byle tylko nie dało się z nich złożyć działającego urządzenia - nie są wyrobem akcyzowym.

Przed rozpoczęciem procedury prawnej, zmierzającej do opodatkowania urządzeń do waporyzacji podatkiem akcyzowym, zainteresowany tym przedsiębiorca powinien zgromadzić informacje wstępne, zarówno dotyczące tych urządzeń, jak też samej procedury. Informacje dotyczące wyrobów akcyzowych powinny w szczególności dotyczyć:

• rodzaju urządzeń do waporyzacji, tzn. czy są to papierosy elektroniczny, podgrzewacze, urządzenie wielofunkcyjne lub zestawy części;

• w jaki sposób przedsiębiorca nabył te wyroby, w szczególności czy je wyprodukował, pozostały mu z czasów, gdy akcyzy nie było, nabył w państwach UE lub importował z krajów trzecich;

• gdzie znajdują się lub po sprowadzeniu będą się znajdować wyroby akcyzowe, w szczególności może to być skład celny, skład podatkowy lub miejsce przygotowane przez przedsiębiorcę.

• w jakim momencie przedsiębiorca zamierza płacić akcyzę. Istnieją dwie możliwości w tym zakresie: przedpłata akcyzy lub procedura zawieszenia poboru akcyzy (SDG).  Przedsiębiorcy są zwykle zainteresowani, aby podatek akcyzowy był płatny dopiero wtedy, gdy wyrób akcyzowy zostanie sprzedany, bądź możliwie blisko tego momentu. W ten sposób dążą do płacenia akcyzy z kwot, które uzyskali ze sprzedaży wyrobów akcyzowych. Aby rozliczać podatek akcyzowy w ten sposób przedsiębiorca powinien spełnić dodatkowe wymagania przewidziane prawem. Procedurę opóźnionej zapłaty podatku akcyzowego określa się mianem "zawieszonego poboru akcyzy". Jeśli przedsiębiorca nie chce lub nie spełnia warunków zawieszonego poboru akcyzy, pozostaje mu przedpłacanie akcyzy, czyli wnoszenie podatku od wszystkich wyrobów akcyzowych wraz z ich nabyciem, sprowadzeniem lub wejściem w posiadanie winny sposób, niezależnie od tego czy i kiedy uda mu się te wyroby sprzedać. 

Powyższe informacje dotyczące wyrobów akcyzowych - urządzeń do waporyzacji - wpływają na procedurę prawną zmierzającą do ich opodatkowowania podatkiem akcyzowym. W zależności od warunków indywidualnej sytuacji, przesiębiorca może być zobowiązany do:

• uzyskania jednego z zezwoleń akcyzowych, o których mowa w art. 84 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym - jeśli urządzenia do waporyzacji mają być objęte procedurą zawieszenia poboru akcyzy. W świetle aktualnych przepisów wydaje się, że jedynym zezwoleniem, które może mieć zastosowanie w obecnej sytuacji, to zezwolenie wyprowadzenia z cudzego składu akcyzowego. Przechowywanie urządzeń do waporyzacji w składzie podatkowym, wydaje się jedyną możliwością zawieszenia poboru podatku akcyzowego. Ma to sens, gdy przedsiębiorca sprowadza na teren kraju dużą ilość wyrobów akcyzowych, które zamierza umieścić w magazynie i wyprowadzać partiami - w zależności od wielkości sprzedaży. Umieszczenie wyrobów w magazynie przedsiębiorcy będzie wymagało przedpłaty akcyzy. Gdy urządzenia do waporyzacji zostana umieszczone w składzie podatkowym, podatek akcyzowy będzie płatny wraz z odbiorem ze składu kolejnych partii towaru.

Ponieważ akcyza na urządzenia do waporyzacji nie ma charakteru scharmonizowanego (tzn. nie wynika z przepisów prawa UE i nie obowiązuje w innych państwach, niż Polska), nie ma możliwości uzyskania zezwolenia na (jednorazowe lub wielokrotne) nabywanie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca. 

• korzystania ze wsparcia składu podatkowego lub składu celnego. Współpraca ze przedsiębiorstwem prowadzącym skład podatkowy jest niezbędna przy zawieszeniu poboru akcyzy od wewnątrzwspólnotowego nabycia urządzeń do waporyzacji. Innymi słowy, jeśli przedsiębiorca kupuje urządzenia do waporyzacji w innym państwie UE i chciałby, aby znajdowały się w procedurze zawieszonego poboru akcyzy, powinien zawrzeć umowę ze składem podatkowym, a także uzyskać zezwolenie na wyprowadzanie wyrobów akcyzowych z tego składu. W przypadku importu urządzeń do waporyzacji z państw trzecich, które nie należą do UE, przesyłka zawierająca te urządzenia trafi do składu celnego. Zwolnienie ze składu celnego, czyli wydanie towaru przedsiębiorcy, nastąpi dopiero, gdy zostaną uregulowane wszystkie należności publicznoprawne, w tym akcyza oraz cło. Nanoszenie znaków akcyzy na wyroby akcyzowe znajdujące się w składzie celnym może zostać uznane za uszlachetnianie tych wyrobów i wymagać dodatkowej opłaty. Dlatego też częstą praktyką jest przekazywanie znaków akcyzy producentowi towarów, aby to on naniósł je na wyroby akcyzowe. 

• przedpłaty lub wniesienia zabezpieczenia majątkowego. W zależności od wybranej procedury, przedsiębiorca może być zobowiązany do zapłaty pełnej kwoty podatku (tj. 40 zł od każdego urządzenia), zanim otrzyma banderole akcyzowe i wprowadzi do obrotu handlowego wyroby nimi oklejone. Przedpłata dotyczy przede wszystkim wyrobów akcyzowych, które nie znajdują się w procedurze zawieszonego poboru akcyzy. W przypadku niektórych czynności z zakresu prawa akcyzowego, wymagane jest wniesienie całości lub części kwoty podatku akcyzowego, bądź też kwot inaczej skalkulowanych, tytułem zabezpieczenia przyszłej zapłaty podatku akcyzowego. 

• nabycia legalizacyjnych znaków akcyzy. Znaki legalizacyjne akcyzy różnią się od podatkowych znaków akcyzy tym, że służą do uznawania za legalne ("zalegalizowania") wyrobów akcyzowych, które znalazły się w obocie handlowym w niestandardowy sposób, np. w skutek naruszenia przepisów lub też opodatkowania akcyzą nowych rodzajów towarów, które wcześniej nie były wyrobami akcyzowymi. Legalizacyjne znaki akcyzy można uzyskać w podobnej procedurze, jak w przypadku podatkowych znaków akcyzy. Istotną różnicą jest, że w przypadku urządzeń do waporyzacji, które weszły w posiadanie przedsiębiorcy przed wprowadzeniem akcyzy, należy dokonać ich spisu oraz przedstawić ten spis do zatwierdzenia urzędowi celno-skarbowemu.

• w związku z podatkiem akcyzowym przedsiębiorcy są zobowiązani do prowadzenia ewidencji i protokołów. Dokładne określenie rodzajów tych ewidencji i protokołów, a także danych, które powinny zawierać, zależy od indywidualnych okoliczności każdej sprawy. Jeżeli przedsiębiorca będzie przechowywał i transportował znaki akcyzy o istotnej wartości, może być zobowiązany do posiadania odpowiednich lokali i urządzeń do przechowywania, które zapewnią im bezpieczeństwo. 

Na końcu, ale nie najmniej ważne, jest to, aby przedsiębiorca zamierzający akcyzować urządzenia do waporyzacji nie posiadał zaległości z tytułu podatków lub ubezpieczeń społecznych, a osoby które go reprezentują nie były skazane za przestępstwa w obrocie gospodarczym, przestępstwa skarbowe lub w przeszłości nie zostało im odebrane jedno z zezwoleń akcyzowych.

Przeprowadzenie kompletnej procedury akcyzowania urządzeń do waporyzacji jest dosyć skomplikowane, wymaga współpracy z właściwym urzędem celno-skarbowym, a także różni się w szczegółach w zależności od sytuacji podatnika i jego zamierzeń biznesowych. Podstawowe informacje można przedstawić w postaci kilku kolejnych kroków:

1. REJESTRACJA DO AKCYZY. Pierwszy krok to założenie konta na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych, w skrócie PUESC. Następnie należy złożyć elektronicznie przez PUESC wniosek o wpis do Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych (CRPA) poprzez wypełnienie formularza WRP0001 Rejestracja danych firmy [SZPROT]. Informacje, które potrzebne są do zgłoszenia określa Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 grudnia 2024 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych, które powinny być zawarte w dokumentach związanych z rejestracją w zakresie podatku akcyzowego. 

2. ZGŁOSZENIE WSTĘPNEGO ZAPOTRZEBOWANIA NA ZNAKI AKCYZY powinno nastąpić po ustaleniu jakiej ilości i rodzaju znaków akcyzy potrzebuje wnioskujący o nie przedsiębiorca. Wartość wyrobów akcyzowych nie ma tu znaczenia, gdyż akcyza ma tą samą kwotę - 40 złotych - od każdego urządzenia, bez względu na jego wartość. Rodzaje banderol to przede wszystkim banderole legalizacyjne i banderole podatkowe, z warstwą samoprzylepną lub bez niej, importowe, związane z nabyciem wewnątrzwspólnotowym, o określonym układzie. Rodzaje i wzory banderol akcyzowych określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2024 r. w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy. Wstępne zapotrzebowanie na znaki akcyzy może być złożone elektronicznie przez PUESC, z wykorzystaniem formularza WZBPL(2.1) - Wstępne zapotrzebowanie - obowiązuje od 01.07.2024 [ZEFIR2].

3. ZŁOŻENIE WNIOSKU O WYDANIE DECYZJI W SPRAWIE SPRZEDAŻY ZNAKÓW AKCYZY WRAZ Z WNIOSKIEM O UPOWAŻNIENIE DO ICH ODBIORU. To decyzja o której mowa w art. 126 ustawy o podatku akcyzowym. Wniosek o jej wydanie może być złożony elektronicznie, z wykorzystaniem platformy PUESC, na której należy wybrać formularz o nazwie "WNSB (5) - Wniosek - obowiązuje od 01.01.2023 [ZEFIR2]". Do wniosku należy dołączyć dokumenty o:

• zaległościach podatkowych w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa albo ich braku;

• rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej i posiadaniu zezwolenia, koncesji lub uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność regulowaną; 

• o rejestracji podatkowej do akcyzy, omawianej powyżej w punkcie pierwszym;

• uzyskaniu jednego zezwoleń akcyzowych, o których również mowa powyżej;

• zgłoszeniu planowanego nabycia wewnątrzwspólnotowego - jeśli wniosek dotyczy nabycia urządzeń do waporyzacji z innych państw UE;

• złożonym zabezpieczeniu należności podatkowych.

Jeżeli przedsiębiorca przedpłaca akcyzę, wraz z wnioskiem o wydanie decyzji w sprawie sprzedaży znaków akcyzy powinien wnieść kwotę podatku akcyzowego wraz z opłatą za wytworzenie znaków akcyzy, obliczone odpowiednio do tego, co wpisał we wniosku. Obliczenie podatku akcyzowego jest proste, ponieważ wynosi on 40 zł od każdego urządzenia do waporyzacji. Wysokość niewielkiej opłaty za wytworzenie znaków akcyzy określa załącznik nr 10 do Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2024 r. w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy.

W przypadku wniosku o wydanie legalizacyjnych znaków akcyzy, nie ma możliwości skorzystania z procedury zawieszonego poboru akcyzy i należy je przedpłacić. W przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego w ramach procedury zawieszenia poboru akcyzy, przedsiębiorca płaci akcyzę w momencie, gdy wyprowadza towar ze składu podatkowego. Gdy wewnątrzwspólnotowe nabycie urządzeń do waporyzacji następuje poza procedurą zawieszonego poboru akcyzy, przedsiębiorca powinien złożyć do urzędu celno-skarbowego zgłoszenie o planowanym nabyciu wewnątrzwspólnotowym wyrobów akcyzowych, a także zapłacić zabezpieczenie. Po otrzymaniu wyrobów akcyzowych przedsiębiorca wnosi o przeksięgowanie kwoty zabezpieczenia na kwotę podatku. W przypadku importu wyrobów akcyzowych z państw trzecich, przedsiębiorca płaci akcyzę w momencie wyprowadzenia ich ze składu celnego. Jeżeli przedsiębiorca chciałby, aby wyroby te w dalszym ciągu były objęte procedurą zawieszonego poboru akcyzy, powinien zostać przemieszczone do składu podatkowego, z którym przedsiębiorca ten zawał umowę (zob. art. 41a ustawy o podatku akcyzowym). 

4. ODBIÓR I PRZECHOWYWANIE ZNAKÓW AKCYZY. We wniosku o wydanie decyzji w sprawie sprzedaży urządzeń akcyzowych należy określić miejsce odbioru banderol akcyzowych oraz dane osoby, która je odbierze. Banderole wydawane są w kilkunastu urzędach w kraju, jednakże banderole zamawia się co do zasady raz w roku i urząd może posiadać tylko te, które zostały wcześniej zamówione. Warto skontaktować się z urzędem, aby upewnić się w tej kwestii. W razie gdyby najbliższy urząd nie dysponował banderolami, można je uzyskać w Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych w Warszawie i oznaczyć ją jako miejsce odbioru. 

Zgodnie z art. 131 ust. 6 ustawy o podatku akcyzowym, znaki akcyzy muszą być przechowywane i przewożone w sposób zapewniający zabezpieczenie przed kradzieżą, zniszczeniem lub uszkodzeniem. Przepis ten jest rozwijany w §9 ust. 1 Rozporządzenia w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy, stanowiący, że przechowywanie i  przewóz banderol wymaga zapewnienia odpowiednich środków transportu, pomieszczeń, urządzeń służących do przechowywania, w szczególności skarbców lub kas pancernych, oraz ochrony w sposób przyjęty przy przechowywaniu i przewozie wartości pieniężnych. Obowiązki te szczegółowo opisuje Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 września 2010 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne. Zasadą jest, że im wyższa wartość przewożonych lub przechowywanych, tym większe wymagania co do ich bezpieczeństwa i ochrony. W szczególności mogą być to wymagania dotyczące odrębnego pomieszczenia, w którym przechowywane będą znaki akcyzowe, do którego będą miały dostęp wyłącznie upoważnione osoby, posiadania sejfu lub kasy pancernej, ochrony, alarmu, czy przewozu znaków akcyzy specjalnego rodzaju pojazdem - bankowozem.

5. PROWADZENIE EWIDENCJI. W art. 138a i następnych ustawy o podatku akcyzowym opisano rodzaje ewidencji i protokołów, które musi prowadzić przedsiębiorca w celu dokumentowania czynności mających znaczenie dla akcyzy. To czynności m.in. tj. nabycie wyrobów akcyzowych, naniesienie ich na produkty, odbiór, naniesienie, utrata lub zniszczenie znaków akcyzy i inne. Przepisy szczegółowe w tym obszarze tematycznym można odnaleźć w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2023 r. w sprawie ewidencji, dokumentacji i protokołów dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy. Ewidencje i protokoły mogą być prowadzone w formie elektronicznej lub papierowej. W przypadku formy papierowej, zastosowanie ma szczególna procedura, związana z przeszyciem i opatrzeniem plombą dokumentacji przez organ administracji administracyjno-skarbowej.

6. NANOSZENIE ZNAKÓW AKCYZY NA WYROBY. Znaki akcyzy należy naklejać w tych miejscach opakowań urządzeń do waporyzacji, które określone są w załączniku do Rozporządzenia w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy, w sposób który będzie powodował przedarcie lub trwałe uszkodzenie banderoli wraz z otwarciem opakowania. Przed rozpoczęciem naklejania banderol na wyroby akcyzowe, przedsiębiorca powinien powiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego, określając dzień i miejsce, w którym czynności te będą miały miejsce.

Zgodnie z art. 99ca. ust. 4 i 5 ustawy o podatku akcyzowym, od 1 września 2025 r. w przypadku produkcji, nabycia lub posiadania urządzeń do waporyzacji poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, od których nie została zapłacona akcyza, stosuje się dwukrotność jej stawki, tj. 80 zł od urządzenia, zamiast 40 zł. Obowiązek zapłaty podwójnej stawki akcyzy może być nałożony w szczególności w czasie kontroli podatkowej lub celno-skarbowej. 

Ponadto, nieprzestrzeganie przepisów ustawy o podatku akcyzowym może stanowić przestępstwo lub wykroczenie skarbowe. Art. 63 - 76 Ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy wskazują m.in. następujące przestępstwa skarbowe, związane z podatkiem akcyzowym:

• sprzedaż wyrobów akcyzowych bez ich oznaczenia banderolami akcyzowymi lub oznaczonych nieprawidłowo lub nieodpowiednimi banderolami; 

• zakup wyrobów, które naruszają przepisy, w szczególności nie posiadających banderol, ich przechowywanie, przewóz lub przesyłka, sprzedaż i ukrycie;

• produkcja i magazynowanie wyrobów akcyzowych poza składem podatkowym, wewnątrzwspólnotowe nabycie, sprowadzenie na terytorium kraju lub wyprowadzenie ze składu podatkowego wyrobów bez ich uprzedniego oznaczenia znakami akcyzy;

• podrobienie lub przerobienie banderol akcyzowych lub upoważnienia do ich odbioru, przekazywanie banderol osobie nieuprawnionej, narażanie na bezpośrednie niebezpieczeństwo kradzieży, zniszczenia, uszkodzenia lub zgubienia banderol akcyzowych;

Kary za przestępstwa skarbowe mają przede wszystkim charakter finansowy - grzywny, której wysokość obliczana jest w stawkach dziennych.  Stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia (155,53 zł), ani też przekraczać jej czterystukrotności (62 212 zł). Ustalając dokładną kwotę stawki dziennej sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Sąd określa także liczbę stawek dziennych, która co do zasady wynosi od 10 do 720. Oznacza to, że najniższa możliwa kwota grzywny wynosi 1 555 zł, a najwyższa - 44 792 640 zł. 

Ocena omawianej w tym artykule nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym nie może być zbyt wysoka. Wynika to z kilku przyczyn. 

Po pierwsze, podatek akcyzowy regulowany jest przepisami prawa unijnego, które są wdrażane do krajowego porządku prawnego przez przepisy ustawy o podatku akcyzowym i innych aktów prawnych. Nie dotyczy to jednak akcyzy na urządzenia do waporyzacji, która nie obowiązuje w całej UE, ale - o ile mi wiadomo - wyłącznie w Polsce. W oparciu o te informacje, można stawiać pytanie, dlaczego tylko Polacy muszą płacić dodatkowy podatek akcyzowy? Taka sytuacja rodzi też ryzyko, że część przedsiębiorców prowadzących działalność w Polsce przeniesie się do innych państw UE, gdzie akcyza na urządzenia do waporyzacji nie obowiązuje, bo tak będzie taniej i łatwiej. 

Po drugie, przypomnieć należy okoliczności, które były związane z uchwaleniem nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym, omawianej w tym artykule. Ma ona za zadanie ograniczyć obrót jednorazowymi papierosami elektronicznymi konstrukcji zamniętej, które po zużyciu płynu lub innego materiału wytwarzającego aerozol, nadają się do wyrzucenia, gdyż nie da się ich ponownie napełnić. Podatek akcyzowy w wysokości 40 zł od urządzenia, które często w obrocie detalicznym kosztuje mniej, sprawi że wyroby jednorazowe staną się nieopłacalne zarówno po stronie sprzedawców, jak i ich nabywców. Cena jednorazowych papierosów elektronicznych uwzlędniająca podatek akcyzowy, zbliży się do kwoty, za którą można kupić urządzenie wielorazowe, zwłaszcza urządzeń na wkłady tytoniowe, oferowanych przez największych producentów w promocyjnych cenach.

Po trzecie, należy zauważyć, że państwa członkowskie mogą wprowadzać ograniczenia handlowe inne, niż przewidują przepisy prawa UE ze względu na szczególne cele, m.in. ochronę zdrowia publicznego. Tak też należy odbierać cel omawianej nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym - ograniczenie ilości i dostępności wyrobów, których używanie może być szkodliwe dla zdrowia. Wpływy z akcyzy trafiają do budżetu państwa, nie jest im przypisany szczególny cel lub przeznaczenie, np. finansowanie leczenia chorób płuc. W zasadzie więc nie będzie możliwości policzenia tego, w jakim stopniu nałożenie akcyzy na urządzenia do waporyzacji rzeczywiście wpłynęło na stan zdrowia publicznego, np. na zmiejszenie zapadalności na określone choroby. Uzasadnienie wprowadzenia akcyzy na wyroby do waporyzacji względami zdrowia publicznego jest w istocie bardzo słabe. 

Po czwarte, przedmiot akcyzy jest nietypowy. Podatek akcyzowy dotyczy co do zasasady wyrobów, które są zużywane przez nabywcę m.in. paliw i olejów, węgla, gazu, energii elektrycznej, suszu tytoniowego czy płynu do papierosów elektronicznych. Akcyza na urządzenia do waporyzacji stanowi wyłom od tej zasady, bo to nie urządzenia są zużywalne, ale substancja w nich umieszczona.

Mając na uwadze powyższe, w procedurze zmierzającej do opodatkowania urządzeń do waporyzacji podatkiem akcyzowym, kluczowe wydaje się uwzględnienie indywidualnych czynników wstępnych, komunikacja i współpraca z właściwym urzędem celno-skarbowym, a także wykorzystanie platformy PUESC. Koszt zapewnienia zgodności urządzeń do waporyzacji z przepisami ustawy o podatku akcyzowym należy uwzględnić w rachunku ekonomicznym każdej transakcji, przez którą przedsiębiorca nabywa te urządzenia w celu dalszej sprzedaży. Wymaga to podniesienia cen, tak aby pokryły kwotę podatku akcyzowego oraz czynności z z nim związanych. Wyższa cena obniża konkurencyjność wyrobu. Optymalnym rozwiązaniem - zapewniającym najniższe koszty i cenę - jest akcyzowanie dużej ilości urządzeń, bo wtedy koszty procedury akcyzowej są niższe, ponieważ rozkładają się na większą ilość urządzeń do waporyzacji. W przypadku mniejszych partii urządzeń do waporyzacji należy skalkulować, co będzie bardziej opłacalne: samodzielne akcyzowanie urządzeń, czy też nabycie takich urządzeń, które mają już banderole akcyzowe, naniesione przez inny podmiot.