ZMIANA STANOWISKA ORGANÓW PODATKOWYCH W SPRAWIE STAWKI VAT NA OLEJE KONOPNE

Od dnia 1 lipca 2020 r. podatnicy zobowiązani są do identyfikowania (klasyfikowania) towarów z wykorzystaniem nomenklatury scalonej ("kodów CN"), która zastąpiła Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług (PKWiU). Nomenklatura scalona to załącznik do Rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (dalej jako “Rozporządzenie nr 2658”). Rozporządzenie 2658, ustanawiające Nomenklaturę Scaloną, jest oparte na Międzynarodowej Konwencji w sprawie Zharmonizowanego Systemu Oznaczania i Kodowania Towarów (dalej jako "Konwencja"), dlatego instrumenty prawne, wydawane na jej podstawie, mają zastosowanie do dokonywania klasyfikacji towarów według nomenklatury scalonej. Na podstawie art. 6 ust. 1 Konwencji ustanowiony został Komitet Systemu Zharmonizowanego (określany nazwą "HSC"), składający się z przedstawicieli państw, będących stronami Konwencji. Zgodnie z art. 7 ust. 1 Konwencji, Komitet Systemu Zharmonizowanego m.in. przygotowuje noty wyjaśniające, opinie klasyfikacyjne, zalecenia lub inne informacje mające charakter doradczy, jak poradniki do interpretacji Systemu Zharmonizowanego. Instrumenty prawne wydawane przez Komitet Systemu Zharmonizowanego są następnie - w całości lub części - zatwierdzane przez Komitet Kodeksu Celnego, który działa na podstawie art. 285 Rozporządzenia UE nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiającego unijny kodeks celny. Zgodnie z art. 34 ust. 7 lit. a tego rozporządzenia, decyzje wydawane przez organy państw członkowskich w sprawach wiążących informacji taryfowych i informacji o pochodzeniu są uchylane w m.in. w przypadku sprzeczności z decyzjami i opiniami klasyfikacyjnymi oraz notami wyjaśniającymi wydawanymi przez Komitet Systemu Zharmonizowanego, które zostały zatwierdzone przez Komitet Kodeksu Celnego oraz następnie opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej serii C. Na tej podstawie, państwa członkowskie UE mają obowiązek dokonania uchylenia lub zmiany wydanych przez siebie wiążących informacji taryfowych. Ponieważ nomenklaturę scaloną stosuje się zarówno do międzynarodowego, jak i krajowego handlu towarami, w tym do klasyfikacji towarów na potrzeby podatku od towarów i usług (podatku vat), decyzje i opinie klasyfikacyjne, a także noty wyjaśniające wydawane zgodnie z Konwencją i przyjęte przez UE, mają wpływ na uchylenie lub zmianę nie tylko wiążących informacji taryfowych (WIT), ale również wiążących informacji stawkowych (WIS).

Opinia klasyfikacyjna nr 2106.90/42 została przyjęta na 72 sesji Komitetu Systemu Zharmonizowanego, która odbyła się we wrześniu 2023 r. Po zatwierdzeniu została zamieszczona w Komunikacie z dn. 12 kwietnia 2024 r., opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod sygaturą C/2024/2685. Opinia klasyfikacyjna nr 2106.90/42 wskazuje, że produkt złożony z oleistego roztworu składającego się z ekstraktu z konopi CBD (1000 mg CBD/10 ml), oleju z nasion konopi i aromatu miętowego, zawierający mniej niż 0,2% delta-9-tetrahydrokannabinolu (delta-9-THC), który nie jest przeznaczony do leczenia chorób, w postaci butelki o pojemności 10 mln z pipetą (zakraplaczem) powinien być klasyfikowany do podpozycji 2106 90 nomenklatury scalonej. Na podstawie tej opinii, w kwietniu 2025 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej dokonał zmiany kilkudziesięciu wydanych wcześniej wiążących informacji stawkowych, uznając że przyjęta w nich klasyfikacja olejów konopnych do CN 2202 była nieprawidłowa. 

Zmiana podpozycji CN z 2202 ("Wody, włącznie z wodami mineralnymi i wodami gazowanymi, zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego, lub wody aromatyzowane i pozostałe napoje bezalkoholowe, z wyłączeniem soków owocowych, z orzechów i warzywnych") na popozycję CN 2106 ("Pozostałe wody, włącznie z naturalnymi lub sztucznymi wodami mineralnymi i wodami gazowanymi, niezawierające dodatku cukru lub innego środka słodzącego ani aromatyzującego") jest o tyle istotne, że wiąże się z różnicą w stawce podatku vat. 

W załączniku nr 3 do ustawy o podatku od towarów i usług, który wskazuje towary opodatkowane obniżoną stawką podatku vat, wynoszącą 8%, w pozycji piątej, wymienione są: Przetwory spożywcze, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone – z wyłączeniem tłuszczów złożonych z produktów roślinnych lub zwierzęcych (miksów), wyrobów seropodobnych (analogów serów), produktów o rzeczywistej masowej mocy alkoholu powyżej 1,2 % oraz preparatów do początkowego żywienia niemowląt, w tym mleka początkowego, preparatów do dalszego żywienia niemowląt, w tym mleka następnego, mleka i mleka modyfikowanego dla dzieci, o których mowa w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia. 

W załączniku nr 10 do ustawy o podatku od towarów i usług, który wskazuje towary opodatkowane obniżoną stawką podatku vat, wynoszącą 5%, w pozycji 15, wymienione są: Tłuszcze złożone z produktów roślinnych lub zwierzęcych (miksy), wyroby seropodobne (analogi serów) oraz preparaty do początkowego żywienia niemowląt, w tym mleko początkowe, preparaty do dalszego żywienia niemowląt, w tym mleko następne, mleko i mleko modyfikowane dla dzieci, o których mowa w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia.

Cytowaną treść załączników do ustawy o podatku od towarów i usług należy rozumieć w ten sposób, że tłuszcze roślinne i zwierzęce, wyroby seropodobne i preparaty do żywienia niemowląt są opodatkowane stawką vat 5%. Oleje konopne stanowią zaś "przetwory spożywcze, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone" - w rozumieniu pozycji piątej załącznika nr 3 do ustawy, które opodatkowane są stawką vat 8%. 

Zgodnie z art. 34 ust. 7 lit. a Rozporządzenia UE nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiającego unijny kodeks celny, decyzje w sprawie wiążących informacji taryfowych wydawane przez państwa członkowskie są uchylane z momentem opublikowania ich w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Zgodnie z tym przepisem, zmiany WIT i WIS związane z przyjęciem opinii klasyfikacyjnej nr 2106.90/42 są skuteczne od dnia 12 kwietnia 2024 r. Niemniej, należy zauważyć że w uzasadnieniach niektórych WIS zmienionych przez Dyrektora Krajowych Izby Skarbowej znajduje się fragment, w którym organ ten stwierdza, że prawidłowa stawka podatku VAT przy sprzedaży olejów CBD wynosiła 8% już od 1 lipca 2020 r. W związku z tym powstaje pytanie o sposób postępowania w sytuacji, w której podatnik płacił w tym okresie podatek vat od olejów konopnych o stawce 23%. 

Różnicę w kwotach podatku, wynikającą ze stosowania stawki 23%, zamiast prawidłowej stawki 8%, należy potraktować jako nadpłatę podatku, o której mowa w art. 72 - 80 ustawy - Ordynacja podatkowa. Zwrot nadpłaty podatku następuje na wniosek podatnika. W większości przypadków wysokość nadpłaty podatku vat będzie określana przez organ podatkowy, a podatnik nie ma obowiązu jej samodzielnego obliczania. Równocześnie z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty podatku należy złożyć korektę deklaracji podatkowych za okresy, w których nadpłata wystąpiła. Jeżeli skorygowane deklaracje nie budzą wątpliwości, organ podatkowy zwraca nadpłatę na rachunek bankowy podatnika w terminie 3 miesięcy od dnia korekty, chyba że podatnik złoży wniosek o zaliczenie nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych. W przeciwnym przypadku, gdy mimo korety deklaracji pojawiają się wątpliwości, organ podatkowy wydaje decyzję o stwierdzeniu nadpłaty podatku, która stanowi podstawę do zwrotu. Przed zwrotem nadpłaty podatnikowi, jej kwota może zostać pomniejszona przez zaliczenie jej w całości lub części na poczet zaległości i bieżących zobowiązań podatkowych, wraz z odsetkami, a także niepodatkowych należności budżetowych. Innymi słowy, jeśli podatnik zalega ze spłatą podatków lub innych należności publicznych, organ podatkowy "potrąci" z nadpłaty kwoty należne na spłatę tych zaległości, zaś resztę nadpłaty - o ile tylko pozostała jakaś reszta - wypłaci podatnikowi. Kwota nadpłaty podlega oprocentowaniu w wysokości równej odsetek pobieranych od zaległości podatkowych. W zależności od przypadku, odsetki przysługują za okres od powstania nadpłaty lub od dnia złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty wraz ze skorygowaną deklaracją podatkową.

Na skutek wydania opinii klasyfikacyjnej, wydanej przez komitet działający przy Światowej Organizacji Handlu i zatwierdzonej przez Unię Europejską, doszło do zmiany sposobu interpretacji nomenklatury scalonej, polegającej na stwierdzeniu, że oleje konopne powinny być klasyfikowane do podpozycji 2106 90 CN. Na tej podstawie, Dyrektor Krajowej Izby Skarbowej dokonał zmian kilkudziesięciu wiążących informacji skarbowych, potwierdzając możliwość stosowania obniżonej stawki podatku od towarów i usług, wynoszącej 8%, w stosunku do czynności opodatkowanych mających za przedmiot oleje konopne. Podatnicy, którzy stosowali stawkę 23% do olejków konopnych, mogą wnioskować o zwrot nadpłaconego podatku.