UMOWA SPRZEDAŻY UDZIAŁÓW W SPÓŁCE Z O.O.

Sprzedaż udziałów jest dobrym rozwiązaniem, w sytuacji gdy jeden ze wspólników spółki z o.o. ma zamiar z niej wystąpić, zaś pozostali wspólnicy chcieliby kontynuować działanie spółki. Wspólnicy, którzy w dalszym ciągu planują prowadzić spółkę z o.o., są istotnie zainteresowni nabywcą udziałów, ponieważ będzie on nowym wspólnikiem. Dlatego przepisy prawa dają dotychczasowym wspólnikom pewną możliwość wpływu na wybór osoby nowego wspólnika, poprzez możliwość zastrzeżenia w umowie spółki z o.o., że zbycie jej udziałów wymaga zgody spółki, bądź ograniczyć w inny sposób (art. 182§1 KSH). Przykładowo, innym sposobem ograniczenia zbywalności udziałów może być to umowa tzw. lock-up'u, czyli zobowiązanie wspólnika, że przez określony czas nie dokona sprzedaży lub innej formy zbycia swoich udzialów w spółce z o.o.

Jeśli umowa spółki uzależnia zycie udziałów w sp. z o.o. od zgody spółki, co jest często stosowaną klauzulą, przed zawarciem umowy sprzedaży udziałów w sp. z o.o. wspólnik powinien powiadomić o tym zarząd spółki, której udziały planuje sprzedać, a także uzyskać jego pisemną zgodę na tę transakcję (art. 182§3 KSH). Zarząd może odmówić wyrażenia zgody na sprzedaż udziałów. W takim przypadku wspólnik może wystąpić z wnioskiem, aby zgodę na zbycie udziałów w sp. z o.o. wyraził sąd. Umowa sprzedaży udziałów musi być zawarta w formie pisemnej, z podpisami notarialnie poświadczonymi (art. 180§1 KSH). W przypadku spółek z o.o. zarejestrowanych przy użyciu systemu S24, sprzedaż udziałów może nastąpić za pomoca aplikacji tego systemu, z podpisem elektronicznym (art. 180§2 KSH)

Podstawowe elementy umowy sprzedaży udziałów w spółce z o.o. to określenie stron, przedmiotu umowy (ile udziałów i w jakiej spółce), ceny i sposobu jej płatności. Jeżeli umowa spólki uzależnia sprzedaż udziałów od zgody spółki lub w inny sposób, warto dodać postanowienia, że umowa wchodzi w życie pod warunkiem jej udzielenia przez spółkę, bądź też umowę sprzedaży udziałów poprzedzić umową przedwstępną. W umowie sprzedaży udziałów w spółce z o.o. strony powinny wskazać, która z nich powiadomi spółkę o zawarciu tej umowy. Po otrzymaniu powiadomienia, zarząd spółki z o.o. powinien zaktualizować księgę udziałów, a także złożyć wniosek o aktualizację wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym (art. 188 KSH). To powinno być wystarczające w najprostszych przypadkach. W bardziej skomplikowanych, transakcjach o większej wartości, kluczowe znaczenie ma tzw. due dillgence, czyli analiza spółki i prowadzonego przez nią przedsiębiorstwa, która odbywa się jeszcze przed zawarciem umowy sprzedaży udziałów. W ten sposób osoba, która nabywa udziały, uzyskuje informacje o tym, jakie składniki majątkowe i inne przedmioty, składające się na przedsiębiorstwo, te udziały reprezentują. Kupujący stara się dowiedzieć, czy cena, którą płaci za udziały, ma odzwierciedlenie w majątku, który posiada spółka. Ponieważ zakup udziału ma być źródłem zysków, ich nabywca interesuje się też potencjałem spółki, sposobem jej działania, analizami historycznymi i planami rozwoju itp. 

Możliwość przeprowadzenia i zakres due dillgence spółki z o.o. podlegają różnym ograniczeniom praktycznym. Przede wszstkim wiąże się z kosztami, których potencjalny nabywca udziałów nie chce ponosić w systuacji, gdy nie jest jeszcze w pełni przekonany do zakupu. Ograniczenia pojawiają się również po stronie spółki, zwłaszcza z puntku widzenia tajemnicy przedsiębiorstwa. Spółka nie chce udzielać poufnych informacji osobie, która może udziałów nie kupić, ale wykorzystać zdobyte dane do działalności konkurencyjnej. Na tym tle istotne znaczenie mają klauzule oświadczeń i zapewnień, zawierane w umowach sprzedaży udziałów w sp. z o.o. W ten sposób sprzedający składa oświadczenia o pewnych cechach spółki i jej przedsiębiorstwa, a kupujący może żądać odszkodowania, w razie gdyby okazały się nieprawdą. Przykładowo, może to być oświadczenie sprzedawcy, że przeciwko spółce nie toczą się postępowania sądowe, że nie posiada zaległości podatkowych, udzielono jej zezwolenia na prowadzenie określonego rodzaju działalności i inne, które są istotne z punktu widzenia indywidualnej transakcji. 

Zawarcie umowy sprzedaży udziałów w spółce z o.o. wymaga poniesienia pewnych kosztów. To, po pierwsze, opłata notarialna za poświadczenie podpisów pod umową, która może wynosić od kikudziesięciu do kilkuset złotych. W związku z zawarciem umowy powstaje zobowiązanie nabywcy do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1% rynkowej wartości udziałów. Opłata za wpis zmiany wspólnika w KRS wynosi 350 zł i powinna zasadniczo obciążać spółkę.