ZAŁOŻENIE SPÓŁKI KOMANDYTOWEJ

Spółka stanowi szczególny rodzaj umowy wspólników, która określa zasady prowadzenia przedsiębiorstwa przez wspólników, w tym zasady gospodarowania przedmiotami majątkowymi, które każdy ze wspólników wnosi do spółki. Szczególny charakter umowy spółki polega na tym, że jej sądowa rejestracja powoduje nadanie umowie spółki podmiotowości prawnej. Oznacza to, że prawo przyjmuje pewną fikcję, że spółka posiada prawne prawa, zwłaszcza w dziedzinie majątkowej, podobne do tych, które posiada człowiek. Spółka ma prawo posiadać oddzielny od wspólników majątek, we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. 

Spółka komandytowa to model prowadzenia przedsiębiorstwa przystosowany do sytuacji, w której jeden lub większa liczba wspólników powierza swój majątek innym wspólnikom w celu jego pomnożenia. W spółce komandytowej występują więc dwa rodzaje wspólników: bierni, którzy wnoszą majątek, ale co do zasady spółką nie zarządzają, których KSH określa mianem komandytariuszy, a także czynni, którzy zarządzają spółką i ponoszą subsydiarną odpowiedzialność za jej długi spółki z całego swojego majątku. Wspólnicy czynni, określani mianem komplementariuszy, również są zobowiązani do wniesienia wkładu do spółki. Zazwyczaj jest to wkład mniejszy, niż w przypadku komandytariuszy, może też polegać na osobistej pracy komplementariusza, związanej z zarządzaniem spółką komandytową. 

Komplementariusze (wspólnicy czynni) odpowiadają za długi spółki swoim całym majątkiem w sposób subsydiarny i solidarny z pozostałymi komplementariuszami i spółką, czyli w taki sam sposób jak w przypadku spółki jawnej. Oznacza to, że w razie gdy majątek spółki nie jest wystarczający do pokrycia jej długów, ich spłaty można domagać się od komplementariuszy. Odpowiedzialność komandytariuszy (wspólników biernych) za długi spółki jest ograniczona do sumy komandytowej. Oznacza to, że komandytariusz odpowiada za długi spółki komandytowej tylko z tego, co do tej spółki wniósł. Nawet jeśli długi spółki komandytowej przewyższą jej majątek, komandytariusz nie będzie musiał ich spłacać. Spłata będzie obciążać wspólników czynych - komplementriuszy. Od tej zasady występują pewne wyjątki, które - dokonując pewnej generalizacji - można określić jako czynne działanie komandytariusza, który - modelowo - powinien być wspólnikiem biernym. Komandytariusz nie może zarządzać spółką komandytową, ale może być jej pełnomocnikiem. Zdarza się też, że komandytariusz nie ujawnia kontrahentom tego, że nie może reprezentować spółk, a mimo tego zawiera w jej imieniu umowy lub dokonuje innych czynności prawnych. W takich przypadkach, zgodnie z art. 118§2 KSH, komandytariusz odpowiada całym swoim majątkiem, bez ograniczenia do sumy komandytowej. Tak samo jest też w przypadku, gdy nazwisko lub firma komandytariusza znajduje się w firmie (nazwie) spółki komandytowej (art. 104§4 KSH).

Założenie spółki komandytowej należy rozpocząć od przygotowania tekstu umowy spółki i uzgodnienia, że wszyscy wspólnicy podpiszą ją podczas spotkania u notariusza. Umowa spółki komandytowej musi mieć formę aktu notarialnego. Po podpisaniu umowy spółki, notariusz zarejestruje ją w systemie elektronicznym (CREWAN) i prześle komplementariuszowi numer z tego systemu. Dalsza część rejestracji spółki komandytowej przebiega z wykorzystaniem Portalu Rejestrów Sądowych (w skrócie "PRS"). Po rejestracji i logowaniu należy wybrać odpowiedni formularz wniosku o wpis spółki komandytowej do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Wypełniając formularz, zamiast dołączać akt notarialny, wystarczy wpisać jego numer z systemu CREWAN. Po wypełnieniu i sprawdzeniu poprawności wniosku powinien zostać podpisany podpisem elektronicznym i złożony. Wniosek o rejestrację spółki i podpis pod nim może złożyć każdy wspólnik (wystarczy jedna osoba). Konieczne jest też wniesienie opłat sądowych za rejestrację spółki komandytowej przez PRS, które wynoszą 500 zł oraz dodatkowe 100 zł za publikację wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. 

Spółka komandytowa może być też założona w elektronicznym systemie S24, co jest nieco tańsze i szybsze, ale wiąże się z kilkoma ograniczeniami. Zamiast zawierać umowę u notariusza, w systemie S24 dostępne są wzory umów spółek, które można edytować w bardzo ograniczony sposób. Wspólnicy mają mniejszą możliwość dostosowania umowy spółki komandytowej do swoich indywidualnych potrzeb i wymagań. Ponadto, przedmiotem wkładu do spółki komandytowej, zawieranej w systemie S24, mogą być tylko pieniądze. Nie ma możliwości wniesienia wkładu do spółki w postaci nieruchomości, ruchomości, praw, pracy czy innych. Co więcej, rejestracja umowy spółki komandytowej w systemie 24 wymaga posiadania podpisów elektronicznych przez wszystkich wspólników. Za to opłaty są trochę niższe i wynoszą 250 zł, do czego należy doliczyć 100 zł za ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.