INFORMACJE I OŚWIADCZENIA NA OPAKOWANIACH ŻYWNOŚCI

Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia zawiera przepisy, mówiące o tym, jakie informacje powinny znajdować się na opakowaniu produktu spożywczego lub etykiecie z nim związanej. Jest to jednak regulacja fragmentaryczna, dotycząca wybranych aspektów, związanych z informowaniem o żywności, tj. data minimalnej trwałości, informacje związane z suplementami diety, środkami początkowego żywienia niemowląt, środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego czy oznakowania naturalnych wód mineralnych. Nieco więcej informacji na ten temat można znaleźć w treści Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych.

Bardziej kompleksową regulację zawiera Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (dalej jako "Rozporządzenie 1169/2011"). Zgodnie z art. 1 Rozporządzenia 1169/2011,  określa ono ogólne zasady, wymogi i zakresy odpowiedzialności dotyczące informacji na temat żywności, a w szczególności etykietowania żywności. Rozporządzenie stosuje się do podmiotów prowadzących przedsiębiorstwo spożywcze na wszystkich etapach łańcucha żywnościowego, na których ich działania dotyczą przekazywania konsumentom informacji na temat żywności.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 Rozporządzenia 1169/2011, określa podstawowe kategorie informacji, do których zaliczane są informacje na temat żywności, których informacje muszą znajdować się na ich opakowaniach lub etykietach obowiązkowo. To następujące kategorie:

1. informacje o tożsamości i składzie, właściwościach lub innych cechach danego środka spożywczego;

2. informacje o ochronie zdrowia konsumentów i bezpiecznym stosowaniu danego środka spożywczego. W szczególności obejmują one informacje na temat: cech składu, które mogą być szkodliwe dla zdrowia niektórych grup konsumentów; trwałości, przechowywania i bezpieczeństwa użycia; skutków zdrowotnych, łącznie z zagrożeniami i konsekwencjami związanymi ze szkodliwym i niebezpiecznym spożywaniem danego środka spożywczego;

3. informacje o charakterystyce żywieniowej, umożliwiające konsumentom, w tym konsumentom o szczególnych wymogach dietetycznych, podejmowanie świadomych wyborów.

Oprócz informacji, które powinny być umieszczone na opakowaniach i etykietach obowiązkowo, podmioty działające na rynku spożywczym są zazwyczaj zainteresowane dobrowolnym podawaniem dodatkowych informacji, zwłaszcza dotyczących szczególnych cech lub właściwości produktu lub ich działania, które mogą skłonić konsumenta do nabycia tego produktu. To popularne oświadczenia żywnościowowe i zdrowotne, np. masło, które działa dobrze na serce, jogurt wysokobiałkowy, produkt bezglutenowy, niskosodowy itd. Ramy prawne posługiwania się tego typu oświadczeniami zawiera Rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności (dalej jako "Rozporządzenie nr 1924/2006"). Zgodnie z z art. 2 ust. 2 pkt. 1 Rozporządzenia nr 1924/2006 oświadczenia dot. żywności stanowią  każdy komunikat lub przedstawienie, który, zgodnie z przepisami wspólnotowymi lub krajowymi, nie jest obowiązkowy, łącznie z przedstawieniem obrazowym, graficznym lub symbolicznym w jakiejkolwiek formie, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że żywność ma szczególne właściwości.

Rozporządzenie nr 1924/2006 zawiera szereg wymogów prawnych, związanych ze stosowaniem świadczeń na opakowaniach żywności, które w szczególności mają zapewnić, że oświadczenia są prawdziwe i nie wprowadzają konsumentów w błąd. Przykładowe oświadczenia - których wykorzystanie jest legalne - zostały częściowo określone w Rozporządzeniu nr 1924/2006 oraz elektronicznej bazie danych. Podmioty działające na rynku spożywczym, które chcą stosować nowe oświadczenie, którego nie ma w rozporządzeniu lub bazie danych, mogą złożyć wniosek o wpisanie oświadczenia do wykazu dozwolonych oświadczeń zdrowotnych i żywieniowych. Procedurę uzyskania wpisu do rejestru szczegółowo reguluje rozporządzenie wykonawcze  Komisji UE nr 353/2008.  

Prawidłowość stosowania oświadczeń żywieniowych kontroluje przede wszystkim Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, która posiada uprawnienie do nakładania kar pieniężnych na przedsiębiorców działających na rynku spożywczym, którzy nie przestrzegają przepisów prawa, związanych ze znakowaniem produktów spożywczych i oświadczeniami zamieszczanymi na ich opakowaniach.