REGLAMENTACJA RYNKU NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH

Uregulowania prawne, związane z produkcją i obrotem napojami alkoholowymi, mogą być trudne do zrozumienia, gdyż wymagają zastosowania przepisów znajdujących się w kilku aktach prawnych, które dotyczą różnych napojów alkoholowych na różnych etapach łańcucha dostaw - produkcji podstawowej, wytwarzania napojów oraz obrotu nimi. Napojom spirytusowym oraz wyrobom winiarskim poświęcono odrębne ustawy, omówione poniżej. Analogicznego aktu prawnego brakuje w stosunku do piwa, którego produkcja nie wymaga wpisu do rejestru działalności regulowanej ("zezwolenia"), co jednak nie oznacza zwolnienia z obowiązków wynikających z innych przepisów, m.in. dot. bezpieczeństwa żywności i żywienia. Oprócz aktów prawnych dotyczących wytwarzania napojów alkoholowych, obrót handlowy nimi jest ściśle regulowany przepisami ustawy o podatku akcyzowym i licznych rozporządzeń wydanych na jej postawie.

WPIS DO REJESTRU PODMIOTÓW WYKONUJĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE WYROBU I PRZETWARZANIA ALKOHOLU ETYLOWEGO

Przedsiębiorcy zamierzający prowadzić działalność gospodarczą w zakresie wyrobu, oczyszczania, skażania lub odwadniania alkoholu etylowego, zobowiązani są do uprzedniego uzyskania wpisu do rejestru podmiotów wykonujących działalność w zakresie wyrobu i przetwarzania alkoholu etylowego, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych. Wpis dotyczy produkcji alkoholu etylowego, o którym mowa w pozycji klasyfikacyjnej 2207 Nomenklatury CN, tj. alkoholu etylowego nieskażonego o objętościowej mocy alkoholu 80 % obj. lub większej lub skażonego alkoholu etylowego i jego wyrobów. Produkcję alkoholu etylowego należy odróżnić od wytwarzania napojów spirytusowych (np. wódki, likierów, nalewek i innych), która wymaga innego rodzaju zezwolenia, regulowanego przepisami ustawy z dnia 18 października 2006 r. o wyrobie napojów spirytusowych.

Uzyskanie wpisu do rejestru działalności w zakresie wyrobu i przetwarzania alkoholu etylowego wymaga uprzedniego spełnienia następujących warunków prawnych wskazanych w ustawie. Wymienione powyżej warunki dotyczą nie tylko działalność w zakresie wyrobu i przetwarzania alkoholu etylowego. Analogiczne warunli prawne są muszą być spełnione przed uzyskaniem wpisu do innego typu rejestrów, o których mowa w niniejszym artykule, tj. wpisu do rejestru działalności w zakresie wyrobu lub rozlewu napojów spirytusowych, w zakresie wyrobu lub rozlewu napojów winiarskich, a także rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów państwowej inspekcji sanitarnej. Przedsiębiorca wnioskujący o wpis do tych rejestrów powinien:

1. dysponować budynkami i pomieszczeniami, w których działalność będzie prowadzona, co obejmuje w szczególności pomieszczenia produkcyjne, magazynowe, socjalne i sanitarne. Osoba ubiegająca się o wpis do rejestru powinna posiadać plan zakładu produkcyjnego, obejmujący te budynki i pomieszczenia, a także linie technologiczne, drogi przemieszczenia surowców i produktów gotowych oraz stanowiska pracy. 

2. budynki i pomieszczenia zakładu produkcyjnego powinny spełniać wymogi przeciwpożarowe, sanitarne i o ochronie środowiska, wynikające z odrębnych przepisów prawa. Spełnienie tych warunków powinno zostać potwierdzone zaświadczeniem wydanym przez - odpowiednio - komendanta powiatowego Państwowej Straży Pożarnej, państwowego powiatowego inspektora sanitarnego oraz wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska – właściwych ze względu na planowane miejsce wykonywania danej działalności. Wnioskodawca powinien samodzielnie wystąpić o wydanie i uzyskać te zaświadczenia przed złożeniem wniosku o wpis do rejestru. 

3. w zakładzie produkcyjnym należy wdrożyć system wewnętrznej kontroli, obejmujący w szczególności określenie częstotliwości i sposobu pobierania próbek do badań jakościowych, metody badań, sposobu postępowania z produktami nieodpowiadającymi wymaganiom jakościowym. 

4. w zakładzie produkcyjnym musi być wyznaczona osoba odpowiedzialna za kontrolę jakości.

5. osoba ubiegająca się o wpis do rejestru nie może zalegać z należnościami wobec Skarbu Państwa, ZUS lub KRUS (w przeciwnym wypadku istnieje możliwość uzyskania wpisu za przyjęciem zabezpieczenia majątkowego), a także nie może to być osoba skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, przeciwko mieniu, przeciwko obrotowi gospodarczemu, przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub za przestępstwo skarbowe. 

WPIS PLANTATORA WINOROŚLI DO EWIDENCJI WINNIC

Jeżeli winogrona mają by wykorzystywane na cele produkcji wyrobów winiarskich przeznaczonych do wprowadzenia do obrotu handlowego, plantator winorośli powinien być wpisany do ewidencji winnic, o której mowa w przepisach ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o wyrobach winiarskich. Plantatorzy winorośli mogą wytwarzać z nich wino wyłącznie na potrzeby własne i domowym sposobem. Produkcja wina na cele jego sprzedaży przez plantatora winorośli lub inną osobę, która nie prowadzi uprawy, a kupuje owoce od innych podmiotów, wymaga uzyskania wpisu do innego rejestru - przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarcza w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich, o którym mowa w dalszej części tego artykułu. Uzyskanie wpisu do ewidencji winnic jest istotnym elementem w łańcuchu produkcyjnym wyrobów winiarskich. Do produkcji wina mogą być wykorzystywane wyłącznie owoce pochodzące z upraw wpisanych do ewidencji winnic. 

WPIS DO REJESTRU DZIAŁALNOŚCI W ZAKRESIE WYROBU LUB ROZLEWU NAPOJÓW SPIRYTUSOWYCH

Produkcja napojów spirytusowych wymaga uzyskania wpisu do rejestru prowadzonego na podstawie Ustawy z dnia 18 października 2006 r. o wyrobie napojów spirytusowych. Rodzaje napojów spirytusowych, które mogą być wprowadzane do obrotu, określa załącznik do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)  2019/787 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji i etykietowania napojów spirytusowych, stosowania nazw napojów spirytusowych w prezentacji i etykietowaniu innych środków spożywczych, ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, wykorzystywania alkoholu etylowego i destylatów pochodzenia rolniczego w napojach alkoholowych. 

Definicja napoju spirytusowego znajduje się w art. 2 Rozporządzenia (UE) nr 2019/787  z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji i etykietowania napojów spirytusowych, stosowania nazw napojów spirytusowych w prezentacji i etykietowaniu innych środków spożywczych, ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, wykorzystywania alkoholu etylowego i destylatów pochodzenia rolniczego w napojach alkoholowych, zgodnie z którym jest to napój przeznaczony do spożycia przez ludzi, który posiada szczególne właściwości organoleptyczne, a jego minimalna objętościowa zawartość alkoholu wynosi przynajmniej 15 %. Załącznik nr 1 do rozporządzenia zawiera wykaz kilkudziesięciu rodzajów napojów spirytusowych wraz z ich podstawową charakterystyką, np. okowitę, wódki, likiery, rum, gin, whiskey, aquavit, pastis, anis, bitter, sambuca i wiele innych.

WPIS DO REJESTRU PRZEDSIĘBIORCÓW WYKONUJĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE WYROBU LUB ROZLEWU WYROBÓW WINIARSKICH

Przepisy ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o wyrobach winiarskich przewidują, że działalność gospodarcza w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich jest działalnością regulowaną i wymaga wpisu do rejestru prowadzonego przez KOWR. Wpis do rejestru nie jest jednak wymagany w przypaku:

• wyrobu wina przez drobnego producenta wina z upraw własnych. Drobnym producentem wina z upraw własnych jest podmiot, który wyrabia średniorocznie mniej niż 1000 hektolitrów wina z własnej uprawy lub upraw innych osób, położonych w tym samym województwie.

• produkcja wyrobów winiarskich domowym sposobem na użytek własny i które nie są przeznaczone do wprowadzenia do obrotu.

WPIS DO REJESTRU ZAKŁADÓW PODLEGAJĄCYCH URZĘDOWEJ KONTROLI ORGANÓW PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI SANITARNEJ

Produkcja piwa nie jest działalnością regulowaną i nie wymaga wpisu do rejestru na zasadach analogicznych, jak w przypadku napojów spirytusowych i wyrobów winiarskich. Na gruncie przepisów prawnych, działalność browarów polega na produkcji i wprowadzaniu do obrotu żywności. W pojęciu żywności mieszczą się również napoje, zatem jeśli nie ma przepisów szczególnych - tak jak w przypadku napojów spirytusowych i wyrobów winiarskich - stosuje się przepisy dotyczące produkcji żywności, zawarte przede wszystkim w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Zgodnie z art. 61 tej ustawy, zakłady produkcji żywności wymagają zatwierdzenia i wpisu do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli państwowej insekcji sanitarnej (sanepid). Zatwierdzenie polega na urzędowej kontroli, czy zakład spełnia wymagania prawne w wielu obszarach, które w istotnej mierze pokrywają się z wymaganiami, które stawiane są wobec zakładów produkujących napoje spirytusowe lub wyroby winiarskie. Mimo więc, że przepisy nie przewidują "rejestru producentów piwa" i wymogów związanych z uzyskaniem wpisu do niego, browary i tak muszą uzyskać wpis do rejestru i spełniać podobne obowiązki, co w przypadku produkcji innych napojów alkoholowych, ponieważ tak wynika z przepisów prawa żywnościowego.

Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, które występują w kilku wariantach:

ZEZWOLENIE NA HURTOWY OBRÓT NAPOJAMI ALKOHOLOWYMI

Hurtową sprzedaż napojów alkoholowych mogą prowadzić ich producenci lub też osoby fizyczne lub prawne, które napojów alkoholowych nie wytwarzają, ale uzyskały zezwolenie. Zezwolenie wydaje się oddzielnie na obrót hurtowy następującymi rodzajami napojów alkoholowych: 

1. o zawartości do 4,5% alkoholu oraz na piwo. Zezwolenie wydawane jest przez marszałka województwa na okres nie dłuższy niż dwa lata.

2. o zawartości powyżej 4,5% do 18% alkoholu, z wyjątkiem piwa. Zezwolenie wydawane jest przez marszałka województwa na okres nie dłuższy niż dwa lata.

3. o zawartości powyżej 18% alkoholu. Zezwolenie wydawane jest przez ministra właściwego do spraw gospodarki na okres nie dłuższy niż rok.

Zezwolenie wydawane jest na wniosek zainteresowanego przedsiębiorcy. Wniosek, oprócz danych adresowych, powinien zawierać m.in.:

• adresy magazynów stacjonarnych dostosowanych do przechowywania napojów alkoholowych, o ile przedsiębiorca z takich magazynów korzysta;

• wnioskowany termin ważności zezwolenia;

• oświadczenie o wartości sprzedaży napojów alkoholowych w poprzednim roku kalendarzowym:

• wnioskowany limit – w przypadku wniosku o wydanie zezwolenia na obrót hurtowy napojami alkoholowymi o zawartości powyżej 18% alkoholu, wynoszący minimum 250 tys. litrów 100% alkoholu rocznie. To limit minimalny, który ma znaczenie  przede wszystkim dla określenia wysokości opłaty od wniosku. W przypadku przekroczenia limitu, przedsiębiorca może wystąpić o jego zwiększenie. Nieosiągnięcie minimalnego limitu nie jest przesłanką do uchylenia wydanego zezwolenia.

Opłata za wydanie zezwolenia na obrót hurtowy napojami alkoholowymi o zawartości do 4,5% alkoholu oraz na piwo, a także o zawartości powyżej 4,5% do 18% alkoholu wynosi 4000 zł dla przedsiębiorców występujących o zezwolenie po raz pierwszy oraz dla tych, których wartość sprzedaży w roku poprzedzającym wygaśnięcie poprzednio uzyskanego zezwolenia nie przekroczyła milion złotych. Opłata za wydanie zezwolenia na obrót hurtowy napojami alkoholowymi o zawartości powyżej 18% alkoholu wynosi 22 500 zł za 250 tys. litrów 100% alkoholu. 

ZEZWOLENIE NA DETALICZNĄ SPRZEDAŻ NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH

Detaliczną sprzedaż alkoholu mogą prowadzić wyłącznie przedsiębiorcy, którzy uzyskali na to zezwolenie wydawane przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), właściwego ze względu na lokalizację punktu sprzedaży. Zezwolenie uprawnia do sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży (w barach, restauracjach, klubach itp.)  lub do spożycia poza miejscem sprzedaży (w sklepach). Zezwolenie wydaje się oddzielnie na sprzedaż następujących rodzajów napojów alkoholowych: 

4. o zawartości do 4,5% alkoholu oraz na piwo. 

5. o zawartości powyżej 4,5% do 18% alkoholu, z wyjątkiem piwa. 

6. o zawartości powyżej 18% alkoholu. 

Zezwolenie wydawane jest na wniosek zainteresowanego przedsiębiorcy. Wniosek, oprócz danych kontaktowych, powinien w szczególności wskazywać adres punktu sprzedaży oraz adres punktu składowania napojów alkoholowych (magazynu dystrybucyjnego). Do wniosku należy dołączyć:

1. dokument potwierdzający tytuł prawny wnioskodawcy do lokalu stanowiącego punkt sprzedaży napojów alkoholowych;

2. zgodę właściciela, użytkownika, zarządcy lub administratora budynku, jeżeli punkt sprzedaży będzie zlokalizowany w budynku mieszkalnym wielorodzinnym;

3. decyzję właściwego państwowego inspektora sanitarnego o zatwierdzeniu zakładu, o której mowa w art. 65 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia.

Zezwolenie na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych wydawane jest po uzyskaniu pozytywnej opinii gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Komisja ocenia zgodność lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałami rady gminy w sprawie maksymalnej liczby zezwoleń oraz zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych.

Zezwolenie wymaga wnoszenia corocznych opłat. Za pierwszy rok opłata wynosi 525 zł, co dotyczy sprzedaży piwa oraz napojów alkoholowych zawierających do 18% alkoholu. Opłata za sprzedaż na imprezach zamkniętych napojów, w których stężenie alkoholu wynosi więcej niż 18% została ustalona na kwotę 2100 zł. Jeżeli przedsiębiorca posiadał zezwolenie w poprzednim roku, wysokość opłaty jest ustalana w zależności od wartości sprzedaży. Jeżeli wartość sprzedaży piwa lub napojów zawierających do 18% alkoholu przekroczyła w zeszłym roku działalności 37 500 zł brutto, opłata wynosi 1,4% ogólnej wartości sprzedaży tych napojów w roku poprzednim. Analogicznie, jeżeli wartość sprzedaży napojów o wyższym stężeniu alkoholu niż 18% przekroczyła 77 000 zł, opłata wynosi 2,7% ogólnej wartości sprzedaży tych napojów w roku poprzednim. Opłata wnoszona jest na rachunek gminy w każdym roku kalendarzowym objętym zezwoleniem w trzech równych ratach w terminach do 31 stycznia, 31 maja i 30 września danego roku kalendarzowego lub jednorazowo w terminie do 31 stycznia danego roku kalendarzowego. Wnoszenie opłaty w odpowiedniej wysokości i terminach podlega ścisłej kontroli, zarówno ze strony organów administracji, ale również przez dostawców napojów alkoholowych do punktów ich sprzedaży.

ZEZWOLENIE NA SPRZEDAŻ ALKOHOLU PODCZAS IMPREZ ZAMKNIĘTYCH

Przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi przewidują specyficzny rodzaj zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholu, które wydawane jest przedsiębiorcom, których działalność polega na dostarczaniu żywności na imprezy zamknięte, organizowane w czasie i miejscu wyznaczonym przez klienta, w oparciu o zawartą z nim umowę. Jest to tzw. "zezwolenie cateringowe", przeznaczone dla przedsiębiorców, który nie prowadzą restauracji, sklepu czy innego rodzaju punktu sprzedaży lub podawania napojów alkoholowych, ale dostarczają żywność i napoje alkoholowe do miejsc wskazanych przez klienta. 

Pojęcie "imprez zamkniętych", którym posługują się przepisy, należy interpretować w ten sposób, że są to wydarzenia (eventy), których czas i miejsce określa ich organizator, wstęp na nie przysługuje wyłącznie określonej grupie osób, a zastosowane środki organizacyjne uniemożliwiają wstęp osobom postronnym. Imprezy zamknięte nie mogą mieć charakteru imprez masowych w rozumieniu ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych, w szczególności liczba uczestników nie może przekraczać wielkości, która sprawia że impreza nabiera charakteru masowej (od 300 do 1000 uczestników - w zależności od przypadku). Na imprezach masowych dopuszczalna jest sprzedaż napojów zawierających nie więcej niż 3,5%, co wymaga jednak innego rodzaju zezwolenia, niż tu omawiane, tzw. zezwolenia jednorazowego. 

Procedura wydawania zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych podczas imprez zamkniętych, nie licząc kilku wyjątków, podoba na jest do wydania zezwolenia na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych. To znaczy, że zezwolenie wydawane jest na wniosek przedsiębiorcy wykonującego działalność cateringową przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Zezwolenie wydaje się oddzielnie na sprzedaż następujących rodzajów napojów alkoholowych: 

7. o zawartości do 4,5% alkoholu oraz na piwo. 

8. o zawartości powyżej 4,5% do 18% alkoholu, z wyjątkiem piwa. 

9. o zawartości powyżej 18% alkoholu. 

Różnica między wnioskiem o zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych podczas imprez zamkniętych oraz wnioskiem o zezwolenie na detaliczną sprzedaż napojów alkoholowych wynika przede wszystkim z tego, że w pierwszym z wymienionch przypadków, przedsiębiorca nie musi dysponować lokalem, gdyż zezwolenie dotyczy sprzedaży napojów alkoholowych w miejscu imprezy zamkniętej - określonym przez klienta. Dlatego brak jest konieczności uzyskiwania opinii opinii gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, posiadania tytułu do lokalu, czy zatwierdzenia zakładu. 

Zezwolenie wydawane jest na czas nieprzekraczający dwóch lat. Opłata za wydanie zezwolenia jest obliczana na takich samych zasadach, jak w przypadku zezwolenia na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych. 

JEDNORAZOWE ZEZWOLENIE NA SPRZEDAŻ ALKOHOLU

Jednorazowe zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych jest wymagane w przypadku ich sprzedaży podczas imprez masowych. Na imprezach masowych dozwolone są sprzedaż, podawanie i spożywanie wyłącznie tych napojów alkoholowych, które zawierają nie więcej niż 3,5% alkoholu i tylko w miejscach do tego wyznaczonych. 

Jednorazowe zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych może być wydane przedsiębiorcom, którzy posiadają zezwolenie na detaliczną sprzedaż napojów alkoholowych lub jednostkom Ochotniczych Straży Pożarnych. Oznacza to, że jednorazowe zezwolenie należy traktować jako dodatkowe wymaganie prawne, kierowane do podmiotów posiadających już zezwolenie na sprzedaż detaliczną alkoholu. Jeśli zamierzają prowadzić sprzedaż podczas imprez masowych, wówczas konieczne jest uzyskanie zezwolenia jednorazowego. Osoby, które nie posiadają zezwolenia na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych nie mogą uzyskać zezwolenia jednorazowego.

Procedura wydawania jednorazowego zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych podoba na jest do wydania zezwolenia na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych. To znaczy, że zezwolenie wydawane jest na wniosek przedsiębiorcy wykonującego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi nie przewidują wyłączenia stosowania art. 18 ust. 3 tej ustawy do zezwoleń jednorazowych. Wynika z tego, że zezwolenie jednorazowe powinno być wydawane oddzielnie dla różnych napojów alkoholowych o różnej mocy. Ma to charakter wyłącznie teoretyczny. Ze względu na przepisy ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych, które umożliwiają sprzedaż napojów o zawartości nie więcej niż 3,5% alkoholu, w praktyce możliwe jest wydanie tylko jednego typu zezwolenia jednorazowego, bez rozróżnienia na rodzaje i moc napojów alkoholowych.

Zezwolenie jednorazowe wydawane jest na czas nieprzekraczający 2 dni. Zezwolenie wymaga wniesienia jednorazowej opłaty, ustalonej w wysokości 1/12 rocznej opłaty za uzyskanie zezwolenia danego typu. Ponieważ w praktyce możliwe jest uzyskanie tylko jednego rodzaju zezwolenia, opłata za jego wydanie wynosi 44 złote.

SKŁAD PODATKOWY

Produkcja napojów alkoholowych powinna odbywać się w składzie podatkowym. Skład podatkowy wynaczone miejsca w zakładzie produkcyjnym (lub poza nim), w którym wyroby akcyzowe mogą produkowane, przetwarzane, przechowywane lub magazynowane bez konieczności zapłaty podatku akcyzowego. Obowiązek podatkowy powstaje w momencie wyprodukowania wyrobów akcyzowych, jednakże tak długo jak pozostają one w składzie podatkowym, obowiązek podatkowy jest zawieszony. Organizacja składu podatkowego wymaga uzyskania zezwolenia, a także wniesienia zabezpieczenia majątkowego, co może być kłopotliwe dla przedsiębiorców prowadzących działalność w mniejszej skali. Dlatego art. 47 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym przewiduje, że produkcja wyrobów winiarskich w ilości nieprzekraczającej 1000 hektolitrów łącznie, a także alkoholu etylowego w ilości 10 hektolitrów rocznie, nie musi odbywać się w składzie podatkowym. Producent napojów alkoholowych nanosi banderole i płaci podatek akcyzowy wtedy, gdy wyprowadza je ze składu w celu sprzedaży klientom, którym prawo do zawieszenia podatku akcyzowego nie przysługuje, w szczególności hurtowniom lub klientom detalicznym. Sprzedaż lub inna forma dostawy wyrobów akcyzowych pomiędzy dwoma lub większą ilością składów podatkowych nie wymaga zapłaty akcyzy. Wyroby mogą być sprzedane bez akcyzy także osobom, które posiadają innego rodzaju zezwolenia akcyzowe, niż zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego. 

ZEZWOLENIE WYPROWADZENIA

Skład podatkowy może działać przy zakładzie produkcyjnym, ale nie musi. Istnieją składy podatkowe, które służą do magazynowania i przeładowywania wyrobów akcyzowych wyprodukowanych w innych składach. Dystrybutorzy napojów alkoholowych kupują je od producentów w kraju i za granicą, a następnie sprowadzają do Polski. Jeśli napoje alkoholowe zostaną sprowadzone do zwyczajneo magazynu, będzie się z tym wiązał obowiązek zapłaty akcyzy. Jeżeli zaś zostaną sprowadzone do składu podatkowego, wówczas obowiązek zapłaty akcyzy jest zawieszony. Dystrybutorzy napojów alkoholowych zawierają umowę ze składem podatkowym, że kupione przez nich wyroby trafią do tego składu, a następnie - zazwyczaj stopniowo, odpowiednio do rynku zbytu - będą ze składu wyprowadzane. W ten sposób dystrybutor nie musi płacić akcyzy od wszystkich napojów alkoholowych, które ma w magazynie, a jedynie od tych, które na bieżąco dostarcza do nabywców i punktów sprzedaży. Aby było to możliwe od strony prawnej, dystrybutor powinien uzyskać zezwolenie wyprowadzenia - uprawniające do jednorazowego lub wielorazowego wyprowadzania wyrobów akcyzowych z cudzego składu podatkowego. 

PODMIOT ZUŻYWAJĄCY

Alkohol występuje nie tylko w postaci składnika napojów, ale jest użyteczny w wielu innych celach. Ze wzlędu na nie, ustawa o podatku akcyzowym przewiduje zwolnienia podatkowe, czyli przypadki w których przedsiębiorcy mogą nie płacić akcyzy, zwłaszcza uzyskując zwrot jej kwoty. Ustawa o podatku akcyzowym określa przedsiębiorców, którzy zużywają wyroby objęte zwolnieniem od akcyzy na cele uprawniające do tego zwolnienia, mianem podmiotów zużywajcych. Podmioty zużywające nie mają obowiązku uzyskania zezwolenia akcyzowego, jeśli jednak zamierzają korzystać ze zwolnienia podatkowego, powinny się do akcyzy zarejestrować oraz ewentualnie - w zależności od indywidualnego przypadku - spełnić dodatkowe wymogi związane z uzyskaniem tego zwolnienia. W szczególności, od podatku akcyzowego zwolniony jest alkohol etylowy:

• całkowicie skażony środkami skażającymi dopuszczalnymi przez prawo;

• wykorzystywany do produkcji leków oraz w nich zawarty;

• do produkcji olejków eterycznych, mieszanin substancji zapachowych w branży perfumeryjnej, o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu nieprzekraczającej 1,2 % objętości; 

• wykorzystywany bezpośrednio do wytwarzania artykułów spożywczych – rozlewanych lub innych, lub jako składnik do półproduktów służących do wytwarzania artykułów spożywczych – rozlewanych lub innych, pod warunkiem że w każdym przypadku zawartość alkoholu etylowego w tych artykułach spożywczych nie przekracza 8,5 litra alkoholu etylowego 100 % vol. na 100 kg produktu dla wyrobów czekoladowych i 5 litrów alkoholu etylowego 100 % vol. na 100 kg produktu dla wszystkich innych wyrobów;

• do produkcji octu;

Rynek napojów alkoholowych jest silnie reglamentowany koniecznością uzyskiwania zezwoleń na wszystkich etapach łańcucha dostaw - produkcji, sprzedaży hurtowej i detalicznej. Dodatkowe wymogi o istotnym znaczeniu wynikają z przepisów prawa podatkowego, w szczególności ustawy o podatku akcyzowym. Reglamentacja rynku napojów alkoholowych przez przez przepisy prawa jest konieczna, jako dotycząca substancji o charakterze uzależniającym, której nadużywanie powoduje daleko idące konsekwencje indywidualne oraz społeczne. Ewentualne uwagi i zastrzeżenia można kierować wobec sposobu usystematyzowania i sformułowania przepisów, które mogą utrudniać wykonywanie zobowiązań prawnych przedsiębiorcom, do których są adresowane oraz prowadzenie polityki państwa w tym obszarze. Wprowadzanie kierunkowych zmian prawnych obejmujących kilkanaście różnych zezwoleń, w tym części zupełnie różnych, wynikających z innych ustaw, jest skomplikowaną i czasochłonną operacją legislacyjną. Umieszczenie i uporządkowanie całości zagadnień dotyczących rynku napojów alkoholowych w jednej, czytelnej ustawie, mogłoby przynieść korzyści, tak z punktu widzenia indywidualnych interesów przedsiębiorców, jak też interesu państwa.