ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZARZĄDU PRZY BEZSKUTECZNOŚCI EGZEKUCJI PRZECIWKO SPÓŁCE

Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania (długi) spółki z o.o., chyba że zajmują stanowisko w organach spółki lub są jej likwidatorami. Członkowie zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, a także likwidatorzy spółki z o.o. ponoszą odpowiedzialność na zasadach określonych w art. 291 - 300 KSH. To przede wszystkim odpowiedzialność wobec spółki za szkody jej wyrządzone, a także odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki z o.o., na wypadek gdyby egzekucja wobec spółki okazała się bezskuteczna (art. 299 KSH). Ten tekst dotyczy tego drugiego przypadku - odpowiedzialności finansowej zarządu w przypadku bezskuteczności egzekucji. To oznacza, że wobec spółki musiał być wcześniej wydany tytuł egzekucyjny (np. wyrok sądu w sprawie o zapłatę), na podstawie którego komornik prowadził postępowanie egzekucyjne. Dopiero wtedy, gdy komornik stwierdzi, że egzekucja przeciwko spółce jest bezskuteczna, wierzyciel może żądać zapłaty z majątku osób, które należały do zarządu w momencie, gdy powstała wierzytelność. Bezskuteczność egzekucji powstaje przede wszystkim w przypadku, w którym spółka nie posiada majątku w kwocie wyższej, niż wystarczająca na pokrycie kosztów egzekucji (art. 824§ pkt 3 ustawy - Kodeks postępowania cywilnego). 

Członkowie zarządu mogą zwolnić się od odpowiedzialności za zobowiązania spółki z o.o. w kilku przypadkach: 

1. Jeżeli zarząd we właściwym czasie zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości lub wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu;

2. Niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez winy członka zarządu, do którego kierowane jest powództwo na podstawie art. 299 KSH;

3. Pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości wierzyciel nie poniósł szkody.

"Odpowiedni czas" na zgłoszenie wniosku o upadłość wynosi trzydzieści dni od kiedy powstał stan niewypłacalności spółki (art. 21 ust. 1 ustawy - Prawo upadłościowe. Pojęcie niewypłacalności zostało zdefiniowane jako utrata zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Aby uniknąć problemów z jego interpretacją, ustawodawca przyjął pewne domniemania, zawarte w art. 11 Prawa upadłościowego. Niewypłacalność powstaje, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych spółki przekracza trzy miesiące lub gdy ich wysokość przekracza wartość majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres dłuższy dwadzieścia cztery miesiące. 

Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki na podstawie art. 299 KSH ma charakter deliktowy, czyli stanowi pewnego rodzaju karę za to, że członkowie zarządu prowadzili sprawy spółki w sposób, który spowodował jej niewypłacalność. Kwoty wyegzekwowane od zarządu na podstawie art. 299 KSH mają więc charakter odszkodowania. Zatem wierzyciel musi udowodnić, że w skutek braku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, poniósł szkodę majątkową. To zaś bywa dosyć trudne i daje spore możliwości, aby członkowie zarządu uwolnili się od odpowiedzialności. Przykładowo, trudno mówić o tym, że wierzyciel poniósł szkodę na skutek niezgłoszenia upadłości, jeśli spółka w istocie nigdy nie dysponowała majątkiem w wysokości pozwalającej na jego spłatę. Odpowiedzialność zarządu na postawie art. 299 KSH ogranicza się do rozmiaru szkody, a więc tego, co wierzyciel stracił w wyniku niezłożenia wniosku o upadłość spółki. Przypominając, że wierzyciele w postępowaniu upadłościowym są spłacani w określonej kolejności, zarząd może zwolnić się od odpowiedzialności z art. 299 KSH poprzez wykazanie, że wierzyciel nie uzyskałby wyższej kwoty, nawet jeśli zarząd złożyłby wniosek o ogłoszenie upadłości w odpowiednim czasie.

Wierzyciel może dochodzić roszczeń wobec członków zarządu spółki z o.o. przez wniesienie pozwu do sądu. Powoduje to konieczność uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 5% kwoty, której zapłaty wierzyciel się domaga.