SPRZECIW WOBEC KONTROLI PRZEDSIĘBIORCY

Przedsiębiorca może sprzeciwić się wszczęciu lub kontynuowaiu kontroli jego działalności gospodarczej w przypadku naruszenia przepisów, z których wynikają najważniejsze zasady prowadzenia kontroli. Przepisy te zostały wymienione w art. 59 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców i dotyczą zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli (przypadki, kiedy nie zawiadamia się o zamiarze wszczęcia kontroli określa art. 48 ust. 11 ustawy - Prawo przedsiębiorców), a także doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, chyba że przepisy przewidują możliwość podjęcia kontroli po okazaniu legitymacji (art. 49), przeprowadzania czynności kontrolnych w obecności kontrolowanego przedsiębiorcy lub osoby przez niego upoważnionej (art. 50 ust. 1 i 5), miejsca przeprowadzania kontroli, czyli siedziby lub innm miejscu faktycznego wykonywania działalności, a także czasu -  kontrola może odbywać się w godzinach pracy lub w czasie faktycznego wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę (art. 51 ust. 1). Sprzeciw może dotyczyć także naruszenia zakazu przeprowadzania wielu kontroli jednocześnie (art. 54 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców), przepisów wyznaczających maksymalny czas trwania kontroli (art. 55 ust. 1 i 2), a także zakazu przeprowadzania wielu kontroli w tej samej sprawie (art. 58). 

Sprzeciw powinien być wniesiony na piśmie do organu, którego czynności dotyczy, a także zawierać uzasadnienie. Kontrolowany przedsiębiorca powinien poinformować na piśmie o wniesieniu sprzeciwu osoby, które przeprowadzają kontrolę. Sprzeciw wnosi się w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli przez organ kontroli lub wystąpienia przesłanki do wniesienia sprzeciwu (art. 59 ust. 4 ustawy - Prawo przedsiębiorców). 

Omawiane przepisy ustawy - Prawo przedsiębiorców zawierają wręcz absurdalną ilość wyjątków, które związane są z każdą lub niemal każdą zasadą, którą organy powinny stosować podczas przeprowadzania kontroli. Sprawia to, że zasady chroniące przedsiębiorców przed zbyt daleko idącymi działaniami organów kontrolnych - bo po to właśnie przewidziano zasady kontroli - są dziurawe jak sito, a ochrona ta ma w wielu przypadkach iluzoryczny charakter. Art. 59 ust. 2 ustawy wskazuje, w jakich przypadkach prawo do wniesienia sprzeciwu wobec wszczęcia i prowadzenia kontroli przedsiębiorcy nie przysługuje.Wniesienie sprzeciwu nie jest dopuszczalne, gdy organ przeprowadzający kontrolę powołuje się na przepisy dotyczące kontroli niezbędnej dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia, a także w szeregu innych postępowań, określonych w art. 62 ustawy. Wyjątek ten należy rozumieć w ten sposób, że w takich przypadkach organ kontrolny może naruszyć zasady postępowania kontrolnego, a kontolowanemu nie przysługuje sprzeciw wobec tych naruszeń. Sformułowania użyte w treści art. 59 ust. 2 ustawy - Prawo przedsiębiorców należy poddać krytyce w zakresie, w jakim stanowi, że wniesienie sprzeciwu jest niedopuszczalne, jeśli organ "powołuje się" na wymienione w nim przepisy. Użycie sformułowania "powołuje się" sprawia, że organ może de facto sam decydować, czy będzie stosował zasady kontroli predsiębiorców, skoro może je wyłączyć poprzez dopisanie do podstawy prawnej kontroli, określonej w upoważnieniu do kontroli, przepisu który stanowi wyłączenie tych zasad, a przedsiębiorca nie może się od tego odwołać. Dlatego słowo "iluzoryczny" pasuje do stopnia, w którym przepisy ustawy - Prawo przedsiębiorców ustanawiają ochronę przed zbędnymi działaniami organów kontrolnych.

Wniesienie sprzeciwu powoduje wstrzymanie czynności kontrolnych na czas od momentu doręczenia osobom kontrolującym zawiadomienia o wniesieniu sprzeciwu do momentu zakończenia postępowania wywołanego sprzeciwem. W tym czasie organ kontrolny może jednak dokonywać czynności dowodowych, związanych ze sprawą, w szczególności gromadzić dokumenty, pobierać próbki do badań i inne. Sprzeciw powinien być rozstrzygnięty przez organ w ciągu trzech dni od jego doręczenia. W wyniku rozpatrzenia sprzeciwu organ wydaje postanowienie o odstąpieniu od czynności kontrolnych - kiedy uwzględnia sprzeciw, lub też postanowienie o kontynuowaniu czynności kontrolnych, gdy sprzeciwu nie uwzględnia. Brak rozpatrzenia przez organ sprzeciwu w wyznaczonym terminie trzech dni powoduje, że sprzeciw uznaje się za uwzględniony, a organ od czynności kontrolnych odstępuje (art. 59 ust. 8 ustawy - Prawo przedsiębiorców). Jeżeli w skutek wniesienia sprzeciwu organ wydaje postanowienie o kontynuowaniu czynności kontrolnych, kontrolowany przedsiębiorca może wnieść od niego zażalenie. Zażalenie powinno być wniesione w ciągu trzech dni od doręczenia postanowienia o kontynuowaniu czynności kontrolnych, a organ ma siedem dni na jego rozpatrzenie. Naruszenie tego terminu przez organ ma podobny skutek, co w przypadku sprzeciwu - automatycznie uznaje się, że organ uchylił zaskarżone postanowienie i odstępuje od czynności kontrolnych. W przeciwnym wypadku organ kontroli wydaje postanowienie o utrzymaniu w mocy zaskarżonego postanowienia o kontynuowaniu czynności kontrolnych. Dopiero gdy postanowienie to zostało doręczone kontrolowanemu przedsiębiorcy. Sprawia to, że jeśli tylko sprzeciw przysługuje, to w wielu przypadkach warto z niego skorzystać, ponieważ może prowadzić do opóźnienia terminu rozpoczęcia kontroli, bądź też jej wstrzymania.